Edelstenen worden als amulet ter bestrijding van allerlei ziekten op de huid gedragen zo dicht mogelijk in de buurt van het zieke orgaan, of ook wel verpulverd, opgelost en tot drankje verwerkt en zelfs soms als homeopathische bereiding (antroposofische geneeswijze). Varianten waar men in de praktjk van de genezer aan 'edelsteenkrachten' wordt blootgesteld zijn er ook (zie afbeelding). Ook wordt wel aanbevolen dat men water drinkt waar zo'n steen in gelegen heeft. Bij het amulettype moet men volgens sommige verkopers de stenen regelmatig ‘reinigen' of ‘opladen'.

Er zijn twee types achterliggende gedachte. In de ene denkwijze grijpt men terug op Hildegard van Bingen (1098-1179), of op het idee dat de edelstenen langzaam in de aarde gegroeid zijn en daaraan een kracht ontleend hebben. Volgens deze leer moet men agaat bij epilepsie toepassen, gele stenen bij geelzucht, chrysopaas bij watervervuiling enzovoorts enzovoorts.

In de andere denkwijze gaat men ervan uit dat in de kosmos alles met alles samenhangt. Zo worden de diverse delen van het menselijk lichaam geassocieerd met diverse sterren en planeten (medische astrologie), met edelstenen, met individuele mineralen, met verschillende planten, met kleuren (zie het naschrift bij Kleurentest van Lüscher), geuren en smaken enz. In deze esoterische opvatting gaat men ook uit van een eigen energiebegrip. Alle natuurlijke dode stof en alle levende wezens zouden zich in een soortspecifieke ‘trillingstoestand' bevinden of in het bezit zijn van 'energieën' of 'krachten'. De verschillende hemellichamen zenden ‘krachten' uit die met die trillingstoestanden corresponderen waardoor bijvoorbeeld in edelstenen genezende krachten gewekt worden, als ze tenminste op hun beurt corresponderen met de trillingstoestand van de ziekte.

Dit klinkt natuurlijk mooi, maar het is verder onzin. Edelstenen zijn volkomen inert en geven geen energie af, anders dan dat ze het licht dat erop valt weer uitstralen. De Skeptic Dictionary schrijft het geloof in kristalenergie toe aan een onjuist begrip van piëzo-elektriciteit. Mogelijk gaat het ook om een verkeerd begrip van de ontdekking van vader en zoon Bragg dat het kristalrooster van kristallen een röntgendiffractiepatroon kan produceren. Van edelsteentherapie is dan ook nooit enig nut gebleken. Gedragen ter bestrijding of voorkoming van ziekten zijn edelstenen niets anders dan amuletten zoals die in de volksgeneeskunst veelvuldig voorkomen, ook nu nog.