Op 27 maart deed het gerechtshof van Den Haag uitspraak in de zaak tegen Adelbert Nelissen, een macrobioot afkomstig uit Castricum. Het is met name een zeer interessante uitspraak omdat Nelissen is veroordeeld omdat hij een kankerpatiënte heeft afgehouden van een medische behandeling in de reguliere gezondheidszorg. Nog nooit eerder is iemand om die reden veroordeeld in Nederland.
Alles draait in deze rechtszaak om het verhaal van José. Zij verdiepte zich in het verleden in de macrobiotiek en was zeer geïnteresseerd in dit gedachtegoed. In september 1991 ging ze voor het eerst naar de huisarts in verband met bloedingen, waarop ze door de huisarts werd doorgestuurd naar de gynaecoloog. Daar werd een lokale vorm van baarmoederhalskanker gevonden waarop een operatie werd geadviseerd. Volgens het hof staat vast dat Nelissen, directeur van het Kushi-instituut, haar kort erna de macrobiotische weg naar genezing aanwees en haar voorhield dat er nog voldoende tijd was alvorens het traject van de reguliere geneeskunde in te gaan: 'Je hoeft niet onmiddellijk geopereerd te worden. Houd je eerst goed aan de voorschriften. Als je nu echt eens goed aanpakt, heb je over 3 of 4 maanden geen problemen meer.'
In juni 1992 gaat José voor een 'second opinion' naar het Antoni van Leeuwenhoek (AvL) ziekenhuis. Daar wordt met grote klem geadviseerd een operatie te laten uitvoeren, waarna zou kunnen worden bezien welke vervolgstappen aangewezen waren. Zowel een baarmoederverwijderende operatie als bestraling wordt aan de orde gesteld, met nadruk op de (acuut) levensbedreigende situatie die zou kunnen ontstaan indien geen verdere stappen zouden worden ondernomen. Vlak voor deze second opinion consulteerde José opnieuw de macrobioot en deze gaf haar een 'heel strikt en gedisciplineerd voedingsadvies van 15 pagina's'. Verder benadrukte hij 'dat het haar niet zou lukken om zo strikt te eten, in verband met haar omgeving die haar niet steunde. Maar dat zij toch met haar dieet moest doorgaan, omdat dat zou werken mits zij zich er aan zou houden.'
In mei 1994 was de toestand van José in aanmerkelijke mate verergerd en kreeg zij een hevige bloeding. Nelissen adviseerde kondiment (een mengsel van gomasio, sesamzaad en zout) in te nemen. Hij raadde af naar een ziekenhuis te gaan.
In juli 1994 gaat José naar een door Nelissen georganiseerde studieweek om daar 'op krachten te komen'. Zij verkeert dan in een deplorabele toestand. Daar krijgt zij 24 uur per dag verzorging onder auspiciën van Nelissen. Enkele dagen later meldt een kennis dat de macrobiotische aanpak niet helpt en dat José naar het ziekenhuis moet. Op die suggestie reageert Nelissen negatief.
Pas nadat deze kennis Nelissen per fax een 'ultimatum' stelde, waarin werd gedreigd met juridische stappen, werd José geadviseerd naar het ziekenhuis te gaan. In het ziekenhuis te Utrecht ontving zij een bloedtransfusie. Daarna volgde bestraling in het AvL. Voor een operatie is het dan te laat. Zij lijdt op dat moment aan zware bloedarmoede, veroorzaakt door een uitgezaaide tumor uitgaande van de baarmoederhals. Na bloedtransfusie en bestraling treedt aanvankelijk herstel op. In 1997 wordt dezelfde ziekte geconstateerd en in augustus 1998 overlijdt José.
Uiteindelijk beoordeelt het hof dat het kwalijk is dat Nelissen blijft adviseren en stimuleren door te gaan met slechts een macrobiotisch dieet en haar niet uitdrukkelijk te wijzen op de beperkingen van de macrobiotiek. Daarnaast is het laakbaar haar niet naar haar arts dan wel het ziekenhuis te verwijzen, en haar angst voor een reguliere medische behandeling te blijven voeden door te wijzen op de gevaren daarvan. De conclusie luidt dat Nelissen de gezondheid van José opzettelijk benadeeld heeft met zwaar lichamelijk letsel als gevolg. Zelfs tijdens de zitting zegt de verdachte het laakbare van zijn handelen niet in te zien. Hij is nog steeds werkzaam als macrobiotisch voedingsadviseur. Het hof veroordeelt hem tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van 6 maanden.
Nieuwsbrief
De Digitale Nieuwsbrief van de VtdK houdt u regelmatig op de hoogte van nieuwe artikelen op deze site.
